Wil jij eens met die mevrouw gaan praten? Ze heeft daar echt behoefte aan.’ Die mevrouw is een dame van 87, een kleine, breekbare vrouw. In anderhalf jaar tijd heeft ze haar twee dochters en enige kleinkind verloren.
Als we elkaar spreken hebben we het over van alles en nog wat, maar nooit over haar overleden dochters en kleindochter. Soms begin ik er weleens voorzichtig over door naar een foto van een van hen te wijzen en alleen maar te zeggen: ‘wat een mooie foto.’ Heel af en toe gaat ze erop in, maar meestal niet. Ze heeft het liever over haar vader en wat ze allemaal voor anderen heeft gedaan.
Ze overlijdt aan een gebroken hart
Elke week zie ik haar zwakker worden, ze heeft veel pijn en is uitgeput. ‘Ik ben ziek van verdriet’ zegt ze dan. Na twee maanden overlijdt ze. Dat zou zo maar eens aan een gebroken hart kunnen zijn.
Kan dat?
Overlijden aan een gebroken hart is mogelijk. Dat is het zogenaamde gebroken-hart-syndroom. Het ontstaat door adrenaline die vrijkomt in een stresssituatie, zoals bijvoorbeeld het overlijden van je partner of kind. De klachten lijken op die van een hartinfarct, zoals pijn op de borst, vermoeidheid en kortademigheid
.
De gevolgen van een acuut rouwproces
Een acuut rouwproces kan – zeker op hogere leeftijd – voor verschillende lichamelijke klachten en problemen zorgen. De vermoeidheid en stress beïnvloeden het immuunsysteem direct, waardoor je gevoeliger bent voor ontstekingen en dergelijke.
Lichamelijke klachten
Bij rouw wordt meestal aan psychische klachten gedacht, zoals bijvoorbeeld depressie. Dat is vermoedelijk ook de reden dat lichamelijke klachten niet meteen aan rouw worden gekoppeld. Het lichaam drukt gevoelens uit waar de taal geen woorden voor heeft. Er zijn dan ook heel wat reacties en symptomen die bij rouw kunnen horen:
- Hoofdpijn
- Spierpijn in het hele lichaam
- Ernstige vermoeidheid
- Nek- en schouderpijn
- Ademtekort
- Het steeds maar koud hebben
- Hartkloppingen
- Maag- en buikpijn
- Gebrek aan concentratie
- Je kunt dezelfde klachten krijgen als die van je overleden dierbare (bijvoorbeeld hoofdpijn als hij aan een hersentumor is overleden)
De lichamelijke klachten kunnen aanhouden van een paar uur tot een paar maanden. Zeker als de klachten langer aanhouden is het goed de huisarts te raadplegen om te kijken waar de klachten vandaan komen. In de meeste gevallen zullen ze met het rouwproces te maken hebben.
Wat willen de klachten je vertellen?
En dan is het goed om te onderzoeken wat die klachten je willen vertellen. Het kan zijn dat je er wel over wilt praten, maar dat niet kunt omdat het te erg is. Je zou het wel willen uitschreeuwen, maar je moet je groot houden voor de kinderen, enz. Vooral schuldgevoel en boosheid zijn emoties waar niet snel over wordt gesproken en die zich vervolgens ergens in je lijf gaan vastzetten.
Wat kan je doen?
Ga bij twijfel altijd eerst naar je huisarts. Het is belangrijk dat je zo goed mogelijk voor jezelf zorgt. Op tijd naar bed gaat, blijft bewegen en gezond en regelmatig eet. Ik kan me heel goed voorstellen dat dat moeilijk is als je net een dierbare hebt verloren. En dat je een paar dagen/weken tot niks in staat bent is heel normaal. Maar probeer na een tijdje weer regelmaat in je leven te krijgen, je zult zien dat dat echt helpt.
Een luisterend oor
Probeer weerstand op te bouwen. Kijk waar je behoefte aan hebt. Misschien vind je het wel heerlijk om vaker te gaan sporten om je te kunnen ontladen. Of ga schrijven over wat er is gebeurd en zet je herinneringen op papier. Als je behoefte hebt om te praten, zoek dan iemand die naar je luistert. Vraag een familielid of een goede vriend(in) of hij/zij je even vast wil houden, gewoon omdat je daar behoefte aan hebt. Schaam je niet om dat te vragen, echt vastgehouden worden is zo belangrijk en kan zo troostend zijn.
Alleen maar even vasthouden
Over vasthouden gesproken; de oude mevrouw uit het begin van dit verhaal voelde zich op een middag dat ik bij haar was helemaal niet goed en had veel pijn. Ze vroeg of ik haar naar bed wilde brengen. Ze lag helemaal te trillen van ellende. Toen ik zei dat ik bij haar zou blijven, deed ze haar ogen dicht en hield ik haar handen vast. Na een kwartiertje werd ze rustig. Het was al die tijd stil en toen ze na een uurtje haar ogen weer opendeed, voelde ze zich beter. “Wat fijn dat je bij me bent gebleven, ik voel me vaak zo alleen” zei ze. Soms zeggen aanwezigheid en aandacht meer dan woorden.
Wil jij het niet alleen doen?
Heb jij het gevoel dat je het niet alleen kunt? Heb je de behoefte om je verhaal te delen? Neem dan contact met me op.
