5 tips om met angst om te gaan als je ernstig ziek bent

5  tips om met angst om te gaan als je ernstig ziek bent

‘Ik begrijp er niks van’ zegt ze. ‘Ik weet dat ik ziek ben, maar dat is mijn lijf en toch niet mijn hoofd?’ Ze vertelt dat ze sinds de diagnose borstkanker, nu een halfjaar geleden, niet weet wat ze met zichzelf aan moet. Ze schiet van de ene in de andere emotie. Het wisselt van boosheid naar verdriet en van angst naar zich schuldig voelen. Ze wordt er gek van zegt ze. Als ik zeg dat ze rouwt, snapt ze er niks van. ‘Dat doe je toch als er iemand is overleden?’

Ik leg uit dat het verlies van gezondheid zeker een oorzaak van een rouwproces kan zijn.

Het is ook nogal wat. Je krijgt te horen dat je kanker (of een andere levensbedreigende of chronische ziekte) hebt en van de ene op de andere minuut staat je leven op z’n kop. Gesprekken met artsen, onderzoeken, wachten, uitslagen, behandelingen…

Alleen mijn lijf is toch ziek?

In eerste instantie gaat het misschien alleen om je lijf. Dat lijf wat opeens niet meer doet wat het zou moeten doen en jou zo gruwelijk in de steek laat. Op een bepaald moment komt ook het besef: het wordt nooit meer zoals het was. Ook als je uiteindelijk herstelt van kanker, is er de rest van je leven in meer of mindere mate angst en/of onzekerheid  over het al dan niet terugkomen van die rotziekte. De zorgeloosheid met betrekking tot je gezondheid is definitief verdwenen. Het is logisch dat dit emotioneel nogal wat met jou en je omgeving doet.

Spreek je angst uit

Angst is een heel normale emotie als je te horen hebt gekregen dat je ernstig ziek bent. Je hebt geen idee wat je te wachten staat. Ga je veel pijn krijgen? Hoe ziek ga je worden van de chemo’s? Ga je je kinderen wel zien opgroeien? Maar ook angst voor de dood. Iedereen weet dat doodgaan de enige zekerheid in het leven is, maar als dat plotseling erg dichtbij komt, kan dat voor veel angst zorgen.

Er heerst nog een soort taboe op het uitspreken van je angsten. Het is spannend om te doen, want hoe gaan mensen reageren? Kan je anderen wel met jouw angsten belasten en wat moeten zij ermee?

En toch is het zo belangrijk dat je je angsten uit. Als je dat niet doet, blijven de gedachten die je hebt alsmaar rondjes draaien in je hoofd en als het een beetje tegenzit, komen die gedachten in een neerwaartse spiraal en wordt het alsmaar erger. Als je je gedachten uit, zul je zien dat je emoties minder heftig worden. Dat uiten hoeft niet te betekenen dat je er persé over moet praten,  je kunt ook opschrijven wat je voelt en wat het met je doet.  Je kunt ook contact met lotgenoten zoeken. Het kan enorm helpen je emoties met lotgenoten te bespreken. Zij begrijpen je vaak beter dan wie dan ook.

Wat doe je met die angst?

1. Het is belangrijk dat je je angst (h)erkent. In eerste instantie kan het zijn dat je niet snapt waarom je zo prikkelbaar of onrustig bent, je trekt je misschien wat terug uit je sociale omgeving. Neem eens de tijd om rustig in stilte te gaan zitten en voel dan wat er gebeurt. Dat ‘rustig’ gaan zitten valt misschien niet mee, maar probeer het toch. Het kan zijn dat achter die prikkelbaarheid en onrust angst zit.
2. Het is goed om te onderzoeken waarvoor je die angst nu precies hebt. Is dat angst voor pijn, angst voor het onbekende, angst voor de dood, ben je bang dat je je kinderen niet op zult zien groeien of heb je angst omdat je financieel de dingen niet goed hebt geregeld? Het kan van alles zijn. Pas als je weet waar je bang voor bent, kun je er iets aan doen.
3. Praten is belangrijk, ook voor de omgeving. Het komt regelmatig voor dat mensen voor elkaar gaan invullen wat de ander denkt. Degene die ziek is, is bang dat hij zijn omgeving belast, en de omgeving is bang dat hij de betrokkene niet met zijn/haar zorgen lastig mag vallen. Ook hier geldt: als je het spannend vindt om dingen uit te spreken, schrijf het op, stuur een brief aan mensen om te laten weten hoe je je voelt, spreek een bericht in. Als je niemand hebt om mee te praten kan het helpen om een lotgenotengroep te zoeken.
   Als je creatief bent, ga dan schilderen, tekenen, zingen, muziek maken, beeldhouwen. Uit je angsten.
4. Als je eenmaal weet waar je angst voor hebt en als je erover durft te praten, ga dan (uit)proberen wat helpt. Ga dingen doen, zoals het bijhouden van een dagboek, zoek afleiding en ontspanning, luister naar mooie muziek, ga wandelen, praat met je partner en/of vrienden en geef aan wat je nodig hebt, wat je wilt en wat je niet wilt.

Als je met de ziekte kanker te maken hebt, zul je moeten accepteren dat je leven voorgoed veranderd is, het zorgeloze is weg en er is onzekerheid. Dit accepteren is niet makkelijk. Als je kanker of een andere levensbedreigende ziekte krijgt, geeft dat het gevoel dat je de controle over je leven kwijt bent. Acceptatie wil niet zeggen dat je de moed opgeeft en gaat zitten wachten tot het over is. Acceptatie is dat je het feit accepteert dat je ziek bent én dat je alle mogelijkheden die er zijn onderzoekt. Dat je jezelf, hoe egoïstisch dat misschien ook klinkt, op 1 zet. Het is een proces dat lange tijd in beslag kan nemen. Het ene moment denk je ‘het gaat goed met me, ik heb geaccepteerd dat ik ziek ben’ en het volgende moment kan dat zomaar heel anders zijn. Geef jezelf de tijd en neem het jezelf vooral niet kwalijk als het een keer niet lukt.

Herken je je hierin en wil je er graag eens over praten? Neem dan contact met mij op voor een gratis telefoon- of skypegesprek van 30 minuten.